Friday, 11 August 2017

स्वराज्याचे वैभव किल्ले सुधागड (SUDHAGAD FORT)

         ऑगस्ट महिन्यातला पहिला रविवार म्हणजेच FRIENDSHIP DAY. ह्या दिवसाचं औचित्य साधून मी आमची झाशीची राणी उर्मिला आणि आमचा बॉडी बिल्डर सागर आम्ही तिघांनी मिळून गेल्यावर्षीप्रमाणेच कुठेतरी ट्रेक ला जायचं ठरवलं. दोन गाड्या आणि तीन जण  मग आम्ही आजून कोणी येतंय का त्याचा शोध घेऊ लागलो. तेव्हा उर्मिला चा एक मित्र सुमित येण्यासाठी तयार  झाला. दोघांकडेही गाडी असल्यामुळे आम्ही थोडा लांबचा पल्ला गाठायचा विचार केला. बऱ्याच विचारांनंतर एका ठिकाणांवर शिक्कामोर्तब झालं ते म्हणजे किल्ले सुधागड. रायगड जिल्ह्यात असलेला सुधागड मुंबईपासून सुमारे १२५ किमी दूर व अष्टविनायक मधील एक पाली येथील बल्लाळेश्वर गणपतीच्या जवळ असलेला हा गड. त्यामुळे LONG DRIVE, देवदर्शन व ट्रेक अशा तिन्ही गोष्टी एकाच दिवशी करण्याची चांगली संधी चालून आली होती.
  किल्ले सुधागड
        अखेर तो दिवस आला. सकाळी ६ वाजता उठून आम्ही निघायची तयारी करू लागलो. पावणे सातच्या दरम्यान आम्ही तिघेही घरातून निघालो. सुमित कळंबोलीवरून येणार असल्यामुळे आम्ही पनवेल मार्गे जायचा निर्णय घेतला. मी उर्मिला, सागर आणि सुमित आम्ही चौघे पहिल्यांदा कळंबोली ला भेटलो. सागर त्याच्या शरीरयष्टीप्रमाणे BULLET घेऊन आला होता. सुमितशी ओळख करून आम्ही आमच्या प्रवासाला सुरुवात केली
         एव्हाना ७.३० वाजले होते. ट्राफिक वाढायच्या आत आम्ही पुढे जायचा निर्णय घेतला. कळंबोलीवरून पनवेल सोडून आम्ही कर्जत च्या दिशेने प्रवास सुरु केला. मधेच एका टोल नाक्यापाशी पोचल्यावर समजलं कि पुढे एका कंटेनरचा अपघात  झाल्यामुळे पुढील वाहतूक बंद करण्यात आली आहे. आता आमच्या समोर खरंच मोठा प्रश्न होता कि जायचं कसं?  पण ते म्हणतात ना "लहरों से डर कर नौका पार नहीं होती,कोशिश करने वालों की कभी हार नहीं होती" आम्ही लगेचच GOOGLE MAP च्या साहाय्याने पर्यायी मार्ग शोधून काढला. त्यामुळे आमचे जवळपास २०-२५ किलोमीटर वाढत होते पण जायचं तर होतच त्यामुळे तिकडून जायचा निर्णय घेतला.  इथेच आम्हाला ९ वाजले होते अजून जवळपास पुढे ७० किमी चा प्रवास बाकी होता. आता वेळ वाया न घालवता आम्ही नॉन स्टॉप आमचा प्रवास चालू ठेवला.  मध्येच थोडासा पाऊस लागला आम्ही बरोबर १०.३० च्या सुमारास पाली च्या आगोदर नाश्ता करायला विसावा घेतला. तिकडून योग्य रस्ता  विचारून थेट सुधागड चा पायथा गाठायचं ठरवलं. वाटेत बल्लाळेश्वराचे मंदिर लागले. आधी ठरल्याप्रमाणे आम्ही आधी दर्शन घेऊन मग गड चढणार होतो पण उशीर झाल्यामुळे येताना दर्शन घ्यायचं ठरवलं. पालीवरून पाच्छापूर गावात जायला सुमारे अर्धा तास लागतो आणि हाच सुधागडचा पायथा.

          पाच्छापूर गावातील भातशेती 
         बरोबर माध्यमाच्या वेळी आम्ही पायथ्याशी पोचलो वेळ वाया न घालवता आवरा आवर करून आम्ही गड चढायला सुरुवात केली. श्रावण महिना असल्यामुळे पावसाचा काही भरवसा नव्हता. त्यात दुपारी बारा वाजताचे   ऊन पण हिम्मत एकवटवून गप्पा मारत मारत आम्ही आमची वाट धरली. समोर सुधागड खुणावतच होता. पाऊलवाटेने जाता-जाता आम्हाला डाव्या हाताला काही ऐतिहासिक अवशेष नजरेस पडले ते पाहून आम्ही पुढे निघालो हळू हळू आम्ही जंगलात प्रवेश करायला सुरवात केली होती.

                 थोडे पुढे गेल्यावर एक भगव्या रंगाची शिडी दिसली. माझ्या मते काही वर्षांपूर्वी ह्या गडाचा हा एक भाग रोमांचकारी असावा.  पण आता शिडी लावून त्यातली सगळी मजाच पुरातत्व खात्याने घालवून टाकली आहे पण असो नवख्या ट्रेकर साठी शिडी हवीच. आजही जुनी शिडी त्याच ठिकाणी आहे. थोडेसे  पुढे गेल्यावर आम्हाला दोन बुरुज नरजेस पडले. उर्मिलाला धीर देण्यासाठी मी म्हंटल ते बघ उर्मिला आला गड. तिच्यात पण अचानक आत्मविश्वास आला. आता चालण्याचा वेग वाढला होता.  पुढे दृष्टीक्षेपात आले ते दोन्ही बाजूला बुरुज व मध्ये जाण्यासाठी असलेली प्रशस्त वाट.
       महादरवाजाकडे जाणारी वाट  
               हि वाट आपल्याला थेट महादरवाज्यात घेऊन जाते. महादरवाजा आला म्हणजेच गडाचा विस्तार चालू झाला होता. वरून  उन्हाचा दाह वाढत असला तरी आता आम्हाला कशाची पर्वा नव्हती पण  पाणी पिऊन पिऊन पाणी संपायची वेळ आली होती. एका दगडातून पाणी पाझरताना दिसलं पण भरायचं कसं हा प्रश्न होता.  तिथे सुमितने डोकं वापरून एका पानाच्या सहाय्याने पाणी भरून घेतलं. व पुढील प्रवासाला लागलो 
 
                थोडं पुढे गेल्यावर उजव्या बाजूला सुधागड किल्ला आणि डाव्याबाजूला खाली पाच्छापूर गाव नजरेस पडलं. आमच्याकडे वेळ कमी असल्यामुळे आम्ही फोटो काढून चालत राहिलो आता चढाईला सुरुवात झाली होती.जंगलवाट चालू होती आजूबाजूला पक्षांची किलबिल कानावर पडत होती. असंख्य फुलपाखरे जंगलातल्या रानफुलांवर, झाडांभोवती सतत भिरभिरत होती आम्ही खऱ्या अर्थाने निसर्गात वावरत होतो.


      
  
          असंच गप्पा मारत मारत आम्ही आता गडावर प्रवेश केला. समोर भव्य पठार नजरेस पडलं ते पाहून असं वाटलं जणू आमच्यासाठी निसर्गाने हिरव्या रंगाचा गालिचा अंथरला  आहे. ते चित्र कॅमेरात घेऊन आता गडावरील वास्तू पाहण्यास सुरुवात केली.

हिरवा गालिचा अंथरलेले सुधागड चे पठार
                 प्रथम नजरेस पडला तो पंत सचिवांचा वाडा. पंत सचिवांचा वाडा हा संपूर्ण लाकडी बांधकामात तयार केलेला आहे आजही  काही लोक तेथे वास्तव्य करतात. गडावर आलेल्या पर्यटकांची जेवणाची रहाण्याची सगळी सोय हि पंत सचिवांच्या वाड्यावरच होते. आम्हाला पोचायला उशीर झाल्यामुळे जेवण संपल होत पण आम्ही त्यांना पोहे बनवण्याची विनंती केली. 

           पंत सचिवांचा वाडा 
           तोपर्यंत आम्ही पुढे जाऊन भोराई देवीच्या दर्शनाचा लाभ घेतला. भोराई देवीचं देऊळ आजही त्याच थाटात उभे आहे देवळाबाहेर पुरातन काळातील शिल्प आजही इतिहासाची साक्ष देतात. 



   भोराईदेवीचे देऊळ 
देवळाबाहेरील पुरातन अवशेष 

       मंदिराच्या डाव्या बाजूला भव्य तलाव नजरेस पडतो व  समोर सरळ चालत गेल्यास समोर तैलबैला आपल्या डोळ्यांचे पारणे फेडतो. इतका सुंदर निसर्ग समोर असताना पार्टीचा विचार मनातसुद्धा येत नाही पण वेळेचे बंधन असल्याकारणाने फक्त फोटोवर समाधान मानून आम्ही परत वाड्याच्या दिशेला लागलो. परतत असताना डाव्या बाजूला एक शंकराचे देऊळ सुस्थितीत पाहायला मिळाले कदाचित त्या देवळाची डागडुजी गावकऱ्यांनी केली असावी 
गडावरील तलाव
सुधागडावरून दिसणारा तैलबैला
          भूक लागल्याकारणाने वाड्यात जाऊन प्रथम पोहे खाल्ले व पारतीच्या प्रवासाला सुरवात केली. एव्हाना सव्वाचार वाजले होते आम्ही आता कसलाच विचार न करता सरळ पायथा गाठायचं ठरवलं कारण अजून  बल्लाळेश्वराच्या देवळात जायचं होत.      
       पाच वाजता आम्ही गडाच्या पायथ्याशी पोचलो आणि जमेल तितक्या लवकर मंदिरापाशी पोचायचं ठरवलं सहा वाजता पाली  गणपतीचं दर्शन घेतलं. 
 गणपती बाप्पा मोरया !!!
     उर्मिला आणि सुमित ने ठरवल्याप्रमाणे येताना आम्ही 5 STAR म्हणजेच पंचतारांकित हॉटेल मध्ये गेलो त्यांनी दिलेल्या ह्या मेजवानी साठी उर्मिला आणि सुमित चे खूप खूप आभार. हि TREAT आम्ही आयुष्यात कधीच विसरू शकत नाही. पोटभर जेवून आम्ही ९ वाजता खोपोलीतुन घरच्या वाटेला लागलो. उशीर तर झाला होताच पण आरामात प्रवास करत आम्ही रात्री १२ च्या सुमारास घरी पोचलो 
FRIENDSHIP DAY PARTY IN FIVE STAR HOTEL
          वेळ किती लागला ह्याने काहीच फरक पडत नाही वेळेचा सदुपयोग किती केला हे महत्वाचं. आणि माझ्या आयुष्यात फिरण्यापेक्षा आणखी महत्वाचं काय असू शकत??
             FRIENDSHIP DAY इतका अविस्मरणीय असेल असं कधीच वाटलं नव्हतं. ह्यासाठी माझ्या सर्व मित्रांना धन्यवाद तर नक्कीच नाही म्हणणार पण अशीच तयारी दाखवा आपण नेहमी अशा ठिकाणांना भेट देत राहू.
 लवकरच भेटूत तोपर्यंत GOOD BYE.........

2 comments: